Πομάχτσκου-Ουρούμτσκου Λεκσικό, Πομακοελληνικό Λεξικό
Υπήρξαν δύο σετ, ας τα πούμε έτσι, βιβλίων για την πομακική γλώσσα (λεξικά, γραμματική, συντακτικό, αλφαβητάριο, ελληνο-πομακικοί διάλογοι).
Το πρώτο σετ ήταν εκδόσεις του Δ’ Σώματος Στρατού , γύρω στο 1996-1998, επί υπουργίας Αρσένη, και με συγγραφείς δύο μορφωμένους Πομάκους, που υπηρετούσαν τη θητεία τους εκείνον τον καιρό. Από δημοαίευμα της εποχής, διαβάζουμε ότι ο ένας από τους δύο Πομάκους στρατιώτες λεγόταν Ριτβάν Καραχότζα, (ίσως να υπάρχει συγγένεια με τον Σεμπαϊδήν Καραχότζα), και ήταν απόφοιτος του ιεροσπουδαστηρίου Εχίνου και της ΕΠΑΘ (Ειδική Παιδαγωγική Ακαδημία Θεσσαλονίκης, για μουσουλμάνους).και ήταν και ο πρώτος Πομάκος έφεδρος αξιωματικός (δόκιμος), και ο άλλος, επίσης απόφοιτος της ΕΠΑΘ, λεγόταν Αϊντίν Μουμίν. Τους συνέδραμαν δύο φιλόλογοι, ο Παναγιώτης Δημόπουλος και ο Παναγιώτης Παπαδημητρίου, συγγραφέας πολλών βιβλίων για τους Πομάκους.
Πομακικό αναγνωστικό.
Το δεύτερο σετ, με παρόμοια, αλλά διαφορετικά (και πολύ πρόχειρα) βιβλία προήλθαν από χρηματοδότηση της κατασκευαστικής εταιρείας “Μηχανικής Α.Ε.” του Πρόδρομου Εμφιετζόγλου, επίσης γύρω στο 1996-1997. Τα βιβλία συντάχθηκαν από το δάσκαλο Πέτρο Θεοχαρίδη και τους Πομάκους δασκάλους Αϊντίν Μουμίν και Μουζαφέρ Καπζά, Τα λεξικά λεγόταν “Πομακοελληνικό Λεξικό, Πομάχτσκου-Ουρούμτσκου Λεκσικό” και “Ελληνοπομακικό Λεξικό, Ουρούμτσκου-Πομάχτσκου Λεκσικό“, και μαζί με την “Γραμματική της πομακικής γλώσσας” ήταν όλα εκδόσεις Αίγειρος, θεσσαλονίκη, 1996, με αναγραφή της χορηγίας «του προέδρου της τεχνικής εταιρείας “ΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε.”, κ. Πρόδρομο Εμφιετζόγλου».
Εδώ, είχαμε μαζί και την έκδοση δύο πομακόγλωσσων εφημερίδων και την έκδοση κασετών με πομακικά τραγούδια και μουσική, τη δημιουργία πολιτιστικών συλλόγων και ενός “Κέντρου Πομαικών Ερευνών”, και μαζί και … έργα από τη “Μηχανική Α.Ε.”, γέφυρες και δρόμους. Η πρώτη εφημερίδα ήταν η “Ζαγάλισα” (Αγάπη), κλικ εδώ, και η δεύτερη η “Γκαζέτα Πομάτσκι“.
Χαρακτηριστικά δύο-τρία πράγματα:
- Οι λέξεις που καταγράφονται είναι 6.500, και καμμία δεν αφορά τη θάλασσα (πράγμα που σημαίνει ότι οι Πομάκοι ήταν ανέκαθεν ορεσείβιοι, άρα ο ισχυρισμός για “μεσογειακό λαό, απογόνων των Θρακών και του μεγαλέξανδρου” πάει στράφι).
- Το αλφάβητό τους, στο πρώτο σετ βιβλίων, έχει 31 γράμματα, για να αποδίδονται και οι παραπάνω φθόγγοι, ίσως, ενώ στο δεύτερο έχει 28 γράμματα.
- Τα βιβλία της “Μηχανικής Α.Ε.” ήταν τόσο πρόχειρα, αντιεπιστημονικά και κακογραμμένα (π.χ τελική χρήση διαφορετικού αλφαβήτου από αυτό που προτείνουν), ώστε δέχτηκαν πολύ σκληρή κριτική, παρά την επικοινωνιακή προώθησή τους από τα ΜΜΕ.