Ο κόσμος σε 360 μοίρες. Το μοναδικό '0% Lies & Errors Free' website. Στιγμές και όψεις της ελληνικής (και όχι μόνο) δημόσιας πραγματικότητας από ένα ιστολόγιο που αγαπάει την έρευνα. Επειδή η αλήθεια είναι μεταδοτική.
Ενας φίλος που έφυγε από κοντά μας, μας είχε εμπιστευτεί ένα μοναδικό μυστικό. Ενα μαγικό. Ηταν κάτι, και συγκεκριμένα ένα μικρό κομματάκι χαρτί, με μαγικές ιδιότητες. Οπως έλεγε, περνούσε από χέρι σε χέρι επί 70 χρόνια, για να φτάσει τώρα εδώ σε μας και στο μπλογκ μας. Ο μύθος λέει πως όλ’ αυτά τα χρόνια, όποιος τυχερός το είχε το χαρτάκι στην κατοχή του και το κοιτούσε, ανεξάρτητα πόσο στεναχωρημένος ήταν, ανεξάρτητα αν ήταν στα down του και σε κατάθλιψη, πάντα -μα πάντα- αυτό το χαρτάκι θα του έφτιαχνε τη διάθεση, θα τον έκανε να χαμογελάσει (ή να γελάσει) και θα τον γέμιζε αισιοδοξία. Με εγγυημένη απόδοση 100%.
Απίστευτο, σωστά; Πως να πιστέψει κανείς κάτι τέτοιο, έτσι δεν είναι;
Κι όμως, είναι αλήθεια 1.000%, είναι μια πραγματικότητα και μπορούμε να βρούμε δεκάδες μάρτυρες από τους φίλους και τους γνωστούς μας που μπορούν να το επιβεβαιώσουν.
Ομως, πως έφτασε αυτό το χαρτί σε εμάς; Ποια είναι η διαδρομή του; Και ποιες οι μαγικές του ιδιότητες;
Θα πρέπει, πρώτα, να πάμε 70 χρόνια πίσω, μέσα στην Κατοχή, και να θυμηθούμε τα ‘Αετόπουλα’.
Ο Δεκάλογος των Αετόπουλων (1944).
Στα χωριά της ορεινής Ευρυτανίας και όλης της Ελλάδας του 1941-1944, τα παιδιά δεν πήγαιναν σχολείο σ’ όλη τη διάρκεια της Κατοχής. Πολλά απ’ αυτά τα παιδιά κυκλοφορούσαν ξυπόλητα, κρύωναν και βρέχονταν. Και πεινούσαν. Αν η πρώτη προτεραιότητα είναι η επιβίωση, τότε η μόρφωση μάλλον έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Οχι όμως και για τους υπεύθυνους της ΠΕΕΑ και του ΕΑΜ, που μαζί με τον αγώνα ενάντια στον κατακτητή, μαζί με τον αγώνα ενάντια στην πείνα, είχαν στην ίδια υψηλή προτεραιότητα και τη μόρφωση και τη φροντίδα των παιδιών. Ετσι, με πρωτοβουλία της Γραμματείας Παιδείας της ΠΕΕΑ (ξανα)φτιάχτηκαν και (ξανα)λειτούργησαν τα σχολεία σ’ όλη την Ελεύθερη Ελλάδα. Ιδρύθηκαν ακόμη και Παιδικοί Σταθμοί. Στην Ευρυτανία μόνο, λειτούργησαν 35 Παιδικοί Σταθμοί/Παιδικές Χαρές/”Φωλιές για τ’ Αετόπουλα”. Το έργο αυτό των οργανώσεων του ΕΑΜ ήταν πραγματικά τεράστιο. Μπορεί να έκαναν μάθημα στην ύπαιθρο, επειδή τα σχολεία τα είχαν κάψει οι Γερμανοί, μπορεί η διατροφή τους να μην ήταν επαρκής, αλλά οι δάσκαλες σαν την Ναυσικά και την Μαργαρίτα των Αετόπουλων όπως ο Παναγιώτης ή/και ο Καπετάν-Γαρίδας (βλέπε παρακάτω), με την καθοδήγηση μεγάλων παιδαγωγών όπως η Ρόζα Ιμβριώτη, ο Μιχάλης Παπαμαύρος, ο Κώστας Σωτηρίου κ.ά. και υπό την εποπτεία του Γραμματέα Παιδείας της ΠΕΕΑ, καθηγητή Πέτρου Κόκκαλη, έσωσαν αυτά τα παιδιά και τους έδωσαν ελπίδα και μόρφωση και τις βάσεις για ένα καλύτερο μέλλον. (περισσότερα…)
Διαβάζοντας τη γιαγιά τη κυρά-Λένη ν’ αναλύει με τον δικό της εξαιρετικό τρόπο τα της κρίσης,
μας ήλθε στη μνήμη ένας διάλογος, ένα περιστατικό που είχαμε διαβάσει παλαιότερα.
Αφίσα της Κατοχής, Η Εθνική Αλληλεγγύη οργανώνει τη Λαϊκή Πρόνοια
Ρωτάει επί Κατοχής ο τοπικός εκεί ο ΕΑΜικός μια γιαγιά σ’ ένα χωριό της Κοζάνης:
Κι εμείς, εδώ, αγαπάμε και εκτιμάμε τον ποιητή, λογοτέχνη, θεατρικό συγγραφέα και αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης, Γιώργο Κοτζιούλα, και έχουμε σκύψει (λίγο, όμως, το ομολογούμε) επάνω στο έργο του. Πολύ περισσότερο έχουν σκύψει οι φίλοι Νίκος Σαραντάκος και Σοφία Κολοτούρου. Μπορείς να δείτε πολλά δείγματα της εργασίας τους, εδώ στον ιστότοπο του Νίκου, εδώ στο ιστολόγιό του, εδώ στην ιστοσελίδα της Σοφίας και εδώ σε μια από κοινού εργασία τους.
Η δική μας μικρή συνεισφορά, λοιπόν, ένα άγνωστο ποίημα του Γιώργου Κοτζιούλα (‘αθησαύριστο‘, μας είπε ο Νίκος), και μάλλον αλλιώτικο σε σχέση με τα όσα ξέραμε. Προέρχεται από το αναγνωστικό του 1944, Γ’ και Δ’ τάξης με τίτλο ‘Τα Αετόπουλα‘, το οποίο μαζί με το αντίστοιχο για την Ε’ και Στ’ τάξη με τίτλο ‘Ελεύθερη Ελλάδα‘, έμειναν γνωστά ως ‘τα αναγνωστικά της ΠΕΕΑ‘, τα επονομαζόμενα και ‘αναγνωστικά του βουνού‘.
Το ποίημα έχει τίτλο ‘Ελληνόπουλα‘.
Επειδή μας το ζήτησαν πολλοί ‘φίλοι’ μας στο Facebook, ειδικά από την συλλογική ιστορική σελίδα που διατηρούμε εκεί (κλικ εδώ), με το σκεπτικό ‘να μείνουν αυτά τα πολύ σημαντικά στοιχεία που φωτίζουν σε μεγάλο βαθμό τα γεγονότα του Μελιγαλά το 1944‘, αναδημοσιεύουμε εδώ τμήματα της συζήτησης που προκάλεσε ένα άρθρο του κ. Δημήτρη Φύσσα στον ιστότοπο της Athens Voice, το οποίο μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
Η γνώμη μας είναι πως πρόκειται για ένα ανιστόρητο κείμενο, με εμφανή την ημιμάθεια, την διαστρέβλωση, τα ψέματα, τις ανακρίβειες, τις προσπάθειες συσκότισης της αλήθειας, και γεμάτο από επινοημένες μικρές ‘θεωρίες’ του συντάκτη, στην εμφανώς αμήχανη προσπάθειά του να βρει επιχειρήματα για να στηρίξει την πασίγνωστη πλέον θέση που εξομοιώνει την ‘μαύρη βία’ με την ‘κόκκινη βία’, είτε μιλάμε για την Ελλάδα του 1944, είτε μιλάμε για την Ελλάδα του 2012 και το γνωστό ιδεολόγημα για την ‘βία των δύο άκρων’, όπου εξισώνονται οι κοινωνικές διεκδικήσεις με τα ρατσιστικά μαχαιρώματα.
Χίλιοι καλοί χωράνε. Ανοίξαμε και σας περιμένουμε. Ρεζερβέ στα γραφεία της Χρυσής Αυγής.
Η πρώτη απάντηση βρίσκεται κάτω-κάτω στη σελίδα του άρθρου, στο σχόλιο #48
Κύριε Φύσσα,
πολλά θα μπορούσα να γράψω για την προσέγγισή σας στο ζήτημα,
αλλά δυστυχώς δεν έχω πολύ χρόνο (ίσως κάποια άλλη φορά)
για αυτό θα περιοριστώ στα εξής λίγα:
1.
Εσύ, κ. Φύσσα, μας παρουσιάζεις τα Τάγματα Ασφαλείας σαν να ήταν περίπου με καθήκοντα τροχονόμου ή κλητήρα ή, δεν ξέρω, μπορεί να κρατούσαν το κυλικείο.
Ντροπής πράγματα, δηλαδή,
αφού ήταν πασίγνωστοι για την αγριότητα και την βαναυσότητά τους (και το πλιάτσικο, βεβαίως-βεβαίως).
Οι κάτοικοι της περιοχής είχαν στείλει υπόμνημα στο Γερμανό διοικητή
και τον παρακαλούσαν, αν τυχόν ξανακάνει επιχείρηση στα χωριά τους
να φροντίσει να φέρει ΜΟΝΟ Γερμανούς και όχι Ελληνες τ/αλήτες,
τόσο είχαν απηυδήσει οι άνθρωποι.
Οι τ/αλήτες εκτελούσαν όποιον ήθελαν, όποτε ήθελαν, με όποιον τρόπο ήθελαν
και πριν τα γεγονότα του Μελιγαλά είχαν κατατρομοκρατήσει όλον τον πληθυσμό, σκότωναν αδιακρίτως.
Τα Τάγματα ασφαλείας ήταν “οργανικό τμήμα της Βέρμαχτ”
με σκοπό “να εξοικονομηθεί πολύτιμο γερμανικό αίμα“.
Αυτό δεν το ήξερες να μας το πεις;;;
Σου διέφυγε, έτσι;;;
Εκείνη την ανακοίνωση “εκτελέσαμε αυτοβούλως άλλους 100 κομμουνιστάς” δεν την έχεις υπόψη σου;;;
2.
Γιατί λες “θεωρήθηκαν προδότες“;;;
“Θεωρήθηκαν“, μπορεί και να μην ήταν, δηλαδή;;;
Είσαι ανακριβής.
Είχαν ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΤΕΙ ΡΗΤΑ από όλους,
την κυβέρνηση του Καΐρου, τους Βρετανούς και το ΣΜΑ, από το Συνέδριο του Λιβάνου, από την ΠΕΕΑ, από το BBC, από όλους.
Εσύ τι μας λες τώρα, ότι μπορεί όλοι αυτοί και να μην το εννοούσαν;;;
3.
Πως σας διέφυγε από την αφήγησή σας το γεγονός της ΟΜΗΡΙΑΣ 300 γυναικόπαιδων (των ΕΑΜικών οικογενειών) από την πλευρά των τ/αλητών;;;
Θα ξέρετε βέβαια, ότι ο ΕΛΑΣ, σαν ο κανονικός εθνικός στρατός υπό τις διαταγές της κυβέρνησης του Καΐρου και του ΣΜΑ
είχε προτείνει στους τ/αλήτες του Μελιγαλά να παραδώσουν τα όπλα (όπως έγινε και σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας, όπου οι παραδοθέντες δεν έπαθαν τίποτα)
και να πάνε στα σπίτια τους (εκτός από όσους θα δικάζονταν ασφαλώς),
αλλά οι τ/αλήτες προτίμησαν να συλλάβουν 300 αμάχους και να τους φυλακίσουν στο Μπεζεστένι και σε μια αποθήκη.
Δεν το διαβάσατε αυτό;;;
Σας διέφυγε;;;
Περίεργο, διότι ακόμα και (ακρο)δεξιοί συγγραφείς το αναφέρουν αυτό.
Πρόκειται για το σύνολο της παραγωγής σε φιλμ από το κινηματογραφικό συνεργείο του ΕΛΑΣ, (ή ορθότερα, το φωτοκινηματογραφικό συνεργείο του ΕΛΑΣ), που έχει διασωθεί. Κάτι λιγότερο από 11 λεπτά. Δόθηκαν στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας από την Ολυμπία και τον Κώστα Παπαδούκα, αδερφό του Θανάση Παπαδούκα, του οπερατέρ του κινηματογραφικού συνεργείου του ΕΛΑΣ, από το φθινόπωρο του 1944 μέχρι λίγο μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας. Πριν από τον Θανάση Παπαδούκα, την δουλειά αυτή έκανε ο οπερατέρ Ιωάννης Νισυρίου, με μία μηχανή που είχαν βρει «σε κάτι κιβώτια γερμανικά μαζί με φιλμ, τραβηγμένα και ατράβηχτα», όπως διηγείται ο Θανάσης Παπαδούκας.
Ισως η πιο κλασική φωτογραφία με αντάρτες του ΕΛΑΣ. Οκτώβριος 1944, στα βουνά κοντά στην Αθήνα. Ο πρώτος άνδρας δεξιά είναι ο Σαλβατόρ Μπακόλας, 1922-2012, ή ‘Σωτήρης’, ο μοναδικός από την οικογένειά του που επέζησε από το Ολοκαύτωμα.
Το συνεργείο, υπό την εποπτεία του ζωγράφου Δημήτρη Μεγαλίδη, και με τη συμμετοχή του Κώστα Μακρή, γύρισε αρκετά μέτρα φιλμ, από τα οποία έχουν διασωθεί αυτά τα αποσπάσματα που μπορείτε να δείτε παρακάτω στο βίντεο.
Τα μέλη του συνεργείου:
Δημήτρης Μεγαλίδης, προϊστάμενος
Ιωάννης Νισυρίου, οπερατέρ
Θανάσης Παπαδούκας, οπερατέρ
Κώστας Μακρής
Περιγραφή των σκηνών:
Συνεδρίαση της ΠΕΕΑ στην Ευρυτανία, άνοιξη του 1944. Διακρίνεται ο Σπύρος Μελετζής, φωτογράφος του αγώνα [Οι φωτογραφίες των μελών του συνεργείου, στους τίτλους στην αρχή είναι του Σπύρου Μελετζή].
Ο Αρης Βελουχιώτης και οι Μαυροσκούφηδες, έφιπποι, τέλη του 1944 ή αρχές του 1945
Η Ταξιαρχία Ιππικού στη Λάρισα, με τα άλογα που ο ΕΛΑΣ είχε πάρει λάφυρα από τους Ιταλούς, τέλη του 1944 ή αρχές του 1945, επίσης.
Ο Στέφανος Σαράφης και ο Αρης Βελουχιώτης με τους Μαυροσκούφηδες του, όλοι έφιπποι, πιθανόν στα Ιωάννινα, φθινόπωρο του 1944.
Ο Στέφανος Σαράφης και ο Αρης Βελουχιώτης με τα στελέχη του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ ποζάρουν στην έδρα του ΓΣ.
Πορεία ανταρτών μέσα στο χιόνι, μετά από μάχη με του Γερμανούς. Κουβαλάνε τραυματισμένους συντρόφους τους. Οταν ο ένας πεθαίνει, τον θάβουν στο χιόνι, χειμώνας 1943-1944.
Αντάρτες έπειτα από πορεία φτάνουν σε ορεινό χωριό, όπου οι γυναίκες του χωριού τους κερνούν και τους φιλεύουν.
Σκηνοθετημένη μάχη-ναυμαχία του ΕΛΑΝ. Οι Γερμανοί “ηθοποιοί” είναι πραγματικοί αιχμάλωτοι, που μάλιστα, μη γνωρίζοντας για τη σκηνοθεσία, νόμιζαν ότι οι ΕΛΑΝίτες επρόκειτο να τους εξοντώσουν.
Θεατρική παράσταση από ερασιτέχνες ηθοποιούς των πολιτιστικών ομάδων των ΕΑΜ/ΕΛΑΣ/ΕΠΟΝ στην πλατεία του χωριού. Παρακολουθούν αξιωματικοί και οπλίτες του ΕΛΑΣ, και όλος ο πληθυσμός του χωριού, που μάλλον βλέπει για πρώτη φορά θέατρο.
Σκηνές απελευθέρωσης άγνωστο ποιας πόλης ακριβώς.της Πάτρας.
Παράδοση των όπλων του ΕΛΑΣ, μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας. Διακρίνονται και Βρετανοί ένστολοι που επιτηρούν την παράδοση των όπλων.
Στο κλείσιμο, οι τραγικές σκηνές με τους αντάρτες του ΕΛΑΣ να κλαίνε την στιγμή που παραδίδουν τα τιμημένα άρματά τους.
Ντοκιμαντέρ της Ρένας Χριστάκη, με τίτλο ‘Οι ζωγράφοι στα βουνά της ελεύθερης Ελλάδας, 1941-1945′, εδώ.
Οι σελίδες και τα ιστολόγια του ερευνητή της φωτογραφίας, Μανώλη Κασιμάτη, από την ‘Πολιτιστική Εταιρεία Φωτογραφίζοντας’, κλικ εδώ ή π.χ. εδώ.
Μάιος 1944, Εδρα ΠΕΕΑ, Αίθουσα συνεδριάσεων – Μητροπολίτης Ηλείας Γερμανός, Σμήναρχος Μίχος και Εθνοσύμβουλοι Πελοποννήσου. Πίσω οι 4+1 πιο σημαντικές σημαίες της εποχής.
Μάιος 1944, Εδρα ΠΕΕΑ, Υπαίθριο τραπέζι: Παπασταματιάδης, Μακρίδης (ή Παπαθεοδωρόπουλος, Εθνοσύμβουλος Πελοποννήσου), Λευτέρης Αποστόλου. Στον τοίχο σύνθημα ‘Ψηφίστε όλοι ΕΑΜ’.
Μάιος 1944. Εξω από το σχολείο κυκλικά: Τσολιάδες, Αντάρτες και παπάδες. Στο πλατύσκαλο ο Ηλείας Γερμανός, ο Σμήναρχος Μίχος και Εθνοσύμβουλοι Πελοποννήσου.
Μάιος 1944, Βίνιανη, Ο γερο-Τσεκούρας ψυχοπατέρας του Αρη Βελουχιώτη μιλάει για τις εκλογές του 1944.
Μάιος 1944, Εδρα ΠΕΕΑ, Κεράσοβο Ευρυτανίας: Υπαίθριο τραπέζι, πιθανόν εορτασμός Πάσχα. Ο Στέφανος Σαράφης όρθιος ομιλητής και σύνθημα ‘Ψηφίστε όλοι ΕΑΜ’
Ευρυτανία Εδρα της ΠΕΕΑ – Αετόπουλα με πανό
Δείτε επίσης παλαιότερα άρθρα με συγκλονιστικές φωτογραφίες και φιλμ
# Αγνωστο σπάνιο φιλμ από τις μέρες της απελευθέρωσης της Αθήνας από τους Γερμανούς, Οκτώβριος 1944
# Σπάνιες φωτογραφίες από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τη ναζιστική Κατοχή, 30 Οκτωβρίου 1944
http://xyzcontagion.wordpress.com/2012/10/30/spanies-foto-uessaloniki-apelef8erosi/
# Οι κινηματογραφιστές του ΕΛΑΣ – Ολα τα φιλμ-ντοκουμέντα
http://xyzcontagion.wordpress.com/2011/03/24/kinimatografistes-elas/
# Μετά 69 χρόνια, η μοναδική ανφάς χαμένη φωτογραφία με το κομμένο κεφάλι του Αρη Βελουχιώτη από τον φανοστάτη της πλατείας στα Τρίκαλα + Βιβλιογραφία http://xyzcontagion.wordpress.com/2014/02/17/
# 1976-2000 – Συλλογή φωτογραφιών από 25 χρόνια διαδηλώσεων και συγκρούσεων με τα ΜΑΤ και με τους «αγανακτισμένους πολίτες»
# Τελικά υπάρχουν δύο ταινίες για “την αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας” στον Εμφύλιο!
http://xyzcontagion.wordpress.com/2011/02/18/telika-yparxoun-dyo-tainies/
# Αρχειακό υλικό – Αιχμάλωτοι του ΔΣΕ σε στρατόπεδο συγκέντρωσης του Εθνικού Στρατού
http://xyzcontagion.wordpress.com/2011/03/06/arxeiako-yliko-aixmalotoi-tou-dse/
# Από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ελλάδας, Ιωάννινα, 25 Μαρτίου 1944, όλη η σειρά των 19 φωτογραφιών
http://xyzcontagion.wordpress.com/2013/05/25/ioannina-ebraioi/
# Ντοκιμαντέρ – Η άγνωστη εξέγερση των Ελλήνων Εβραίων στο Αουσβιτς τον Οκτώβριο του 1944
http://xyzcontagion.wordpress.com/2012/05/12/ntokimanter-agnosti-eksegersi-ellines-ebraioi/
# Οι δωσίλογοι δημοσιογράφοι της Θεσσαλονίκης – 1942: «Αρκετά εβραϊκά όντα έμειναν στον τόπο» – 1943: «Αι ελληνικαί γεννεαί θα εορτάσουν όταν αποκαθαρθή η γάγγραινα με τους κίτρινους αστέρας» (Από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ελλάδας, το “Μαύρο Σάββατο” της 11ης Ιουλίου 1942)
http://xyzcontagion.wordpress.com/2015/01/13/mavro-sabbato/
# Μιχάλης Νικολινάκος – Ο σεμνός ζεν πρεμιέ και αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης, από το μπλόκο της Κοκκινιάς στη μεγάλη οθόνη
http://xyzcontagion.wordpress.com/2013/08/18/nikolinakos/
# Κουίζ με δέκα άγνωστες σπάνιες φωτογραφίες – Δίνοντας εικόνα στα άγνωστα πρόσωπα γνωστών ιστορικών προσωπικοτήτων
http://xyzcontagion.wordpress.com/2013/02/25/quiz-me-deka-spanies-fotografies/
# Δύο φωτογραφίες, Θεσσαλονίκη, 1947 – Η στιγμή της εκτέλεσης αριστερών καταδικασθέντων εις θάνατον
http://xyzcontagion.wordpress.com/2012/06/27/dyo-fotografies-thessaloniki-1947-ektelesi/
