Συνεργασία του ιστολογίου μας με τα “Ενθέματα” της κυριακάτικης “Αυγής” – Το πρώτο σημείωμα για την άγνωστη εφημερίδα “Η Ελλάς” των Δεκεμβριανών

Από την Κυριακή 04 Δεκεμβρίου 2011, το ιστολόγιό μας εγκαινιάζει τη συνεργασία του με το ένθετο ‘Ενθέματα‘ της κυριακάτικης Αυγής. Το πρώτο σημείωμα, που το υπογράφει ο συνεργάτης μας Κλέων Ιωαννίδης (ή Κλέων Νεμέας, για τους φίλους του μπλογκ), έχει τίτλο ‘«Η Ελλάς», η επίσημη κυβερνητική εφημερίδα των Δεκεμβριανών ένα άγνωστο ντοκουμέντο‘.

Μπορείτε να το διαβάσετε ον-λάιν στον ιστότοπο της Αυγής, κλικ εδώ ή στο μπλογκ των ‘Ενθεμάτων’, κλικ εδώ.

Το φύλλο με ημερομηνία 08/12/1944.

Θυμίζουμε ότι όλα τα σημειώματα του ιστολογίου μας που γράφτηκαν ειδικά για τα ‘Ενθέματα’ βρίσκονται εδώ, Στα ΕΝΘΕΜΑΤΑ της ΑΥΓΗΣ,

«Η Ελλάς», η επίσημη κυβερνητική εφημερίδα των Δεκεμβριανών, ένα άγνωστο ντοκουμέντο

Ημερομηνία δημοσίευσης: 04/12/2011

Με το άρθρο αυτό, τα «Ενθέματα» εγκαινιάζουν, με μεγάλη χαρά, τη συνεργασία τους με το ιστολόγιο της «Βασιλικής Μετατρούλου». Με την ευκαιρία επετείων, και όχι μόνο, ο Κλέων Ιωαννίδης, εκ μέρους του ιστολογίου, θα ανασύρει τεκμήρια, αναδεικνύοντας άγνωστες πλευρές τις ιστορίας. Όπως μας λέει, «ο ιστορικός οφείλει να φτιάξει μια αφήγηση που διερευνά τις αντιθέσεις, τις συγκρούσεις, τις συμπλεύσεις, που εξηγεί τη ροπή των γεγονότων. Όλα αυτά, κάτω από την επίδραση των ιδεών, και μέσα στον ορίζοντα που οι ιδέες καθορίζουν. Να βλέπει τους συσχετισμούς, τις αντίθετες ή τις παράλληλες διαδρομές, τις ανατροπές. Και να ερμηνεύει τον βηματισμό της κοινωνίας και των ανθρώπων. Αλλιώς, ‘δεν είναι Ιστορία, είναι καταγραφή γεγονότων, αποδελτίωση’, όπως σημείωσε ο Νίκος Σβορώνος. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, τη ρήση του Φίλιππου Ηλιού, ‘στα δικαιώματα του πολίτη θα έπρεπε να ανήκει και το δικαίωμα να γνωρίζει την ιστορία του‘ ».
ΕΝΘEMATA

Ενθέματα Αυγής, Κυριακή 04/12/2011. Εφημερίδα Η ΕΛΛΑΣ η επίσημη κυβερνητική εφημερίδα των Δεκεμβριανών.

 

«Η Ελλάς», η επίσημη κυβερνητική εφημερίδα των Δεκεμβριανών, ένα άγνωστο ντοκουμέντο

Στις 4 Δεκεμβρίου 1944, με το ξέσπασμα των γεγονότων που έμειναν στην Ιστορία ως «Δεκεμβριανά», ο υφυπουργός Τύπου και Διαφωτίσεως Πέτρος Γαρουφαλιάς εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση: «Αι σημεριναί συνθήκαι, λόγω ιδία της ελλείψεως μέσων ακριβούς διαφωτίσεως παρέχουν εξαιρετικώς πρόσφατον έδαφος εις την κυκλοφορίαν ψευδών ειδήσεων. Εφιστάται επομένως ιδιαιτέρως η προσοχή του κοινού εις το σημερινόν εύκολον έργον των διαδοσιών».

Η κυβερνητική πλευρά βρισκόταν μπροστά σε μια πολύ δυσάρεστη κατάσταση: «αποκλεισμένη σε μια στενή λωρίδα λίγων τετραγώνων γης και εγκλεισμένη στο ξενοδοχείο της ‘Μεγάλης Βρεττανίας’, δεν είχε τη δυνατότητα να επικοινωνήσει με τον αθηναϊκό λαό», και αποκομμένη (και) από την επαρχία δεν είχε καμία δυνατότητα να αντικρούσει τα «δηλητηριώδη ψεύδη των στασιαστών» του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Το αθηναϊκό κοινό ενημερωνόταν από άλλες πηγές, ακόμη και από τα «εαμικά χωνιά», την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση δεν είχε καμία δυνατότητα δημόσιου λόγου, αν αυτός δεν περνούσε από τα «φίλτρα» των βρετανών συμμάχων της. (περισσότερα…)

Ντοκουμέντο: Εφημερίδα “Η Ελλάς”, η επίσημη κυβερνητική εφημερίδα των Δεκεμβριανών του 1944 – Ολα και τα 46 φύλλα

Με μεγάλη χαρά, και με κάποια υπερηφάνεια, το ιστολόγιο παρουσιάζει ένα μοναδικό ντοκουμέντο (ορθότερα: σειρά ντοκουμέντων) από την περίοδο των Δεκεμβριανών του 1944, που έρχεται να καλύψει (πιστεύουμε) ένα μεγάλο κενό, τόσο στη βιβλιογραβία περί Δεκεμβριανών, όσο και στις διαθέσιμες πηγές για την περίοδο εκείνη, κατά την οποία, μέσα σε λίγες εβδομάδες άλλαξε η πορεία της χώρας.
Πρόκειται για την επίσημη κυβερνητική εφημερίδα με τίτλο ‘Η Ελλάς’, και υπότιτλο ‘Ημερήσια πρωινή εφημερίδα‘ και ‘Οργανο του ελληνικού λαού’, εκτός από το πρώτο φύλλο, της 5ης Δεκεμβρίου 1944, που ονομαζόταν ‘Επίσημον Δελτίον Πληροφοριών του Υφυπουργείου Τύπου και Διαφωτίσεως’.

Το πρώτο φύλλο σε μορφή προκήρυξης (όχι χρονολογικά). Επεφτε σαν προκήρυξη από τα αγγλικά αεροπλάνα.

Κυκλοφόρησαν συνολικά 46 φύλλα, από την 5η Δεκεμβρίου 1944 έως την 21η Ιανουαρίου 1945.

Εχουμε την εντύπωση ότι το υλικό αυτό, από τα άρθρα των 46 τευχών της εφημερίδας, έχει αγνοηθεί από ιστορικούς και ερευνητές, και μάλιστα πλήρως, διότι δεν μπορούμε να φέρουμε στη μνήμη μας κάποια π.χ. αναφορά, βιβλιογραφική ή απλή, σε κείμενο από τα άρθρα της εφημερίδας αυτής
Ολα αυτά τα τεύχη, συνολικά 46 εκδόσεις, μαζί με τα παραρτήματα και τις έκτακτες εκδόσεις, οι αναγνώστες του ιστολογίου μας θα έχουν τη δυνατότητα να διαβάσουν αμέσως εδώ παρακάτω.

Την περίοδο των Δεκεμβριανών κυκλοφορούσαν πολλές εφημερίδες και έντυπα.
Εντελώς ενδεικτικά:
Στην ΕΑΜική πλευρά π.χ. κυκλοφορούσε ο Ριζοσπάστης, η Λαοκρατία, η Ελεύθερη Ελλάδα, η Λαίκή Φωνή στη Θεσσαλονίκη, η Αλληλεγγύη όργανο της ‘Εθνικής Αλληλεγγύης’, η Νέα Γενιά της ΕΠΟΝ κ.λπ.
Η αντιΕΑΜική πλευρά επίσης είχε τη δυνατότητα να εκδίδει τα δικά της έντυπα: Το Ελληνικόν Αίμα, η Μεγάλη Ελλάς της ΕΔΕΕ, η Δόξα της ΠΕΑΝ, η Δημοκρατική Σημαία του ΕΔΕΣ κ.λπ.
Είχαν επίσης εμφανιστεί και εφημερίδες, ας τις πούμε, δημοσιογραφικές ή/και ιδιωτικές ή/και εμπορικές, όπως η Ελευθέρα Πόλις του Νάσου Μπότση, τα Καθημερινά Νέα του Λουκή Ακρίτα, η Αλήθεια, στον Πειραιά η Φωνή του Πειραιώς κ.ο.κ.
Από την Κατοχή, επίσης, συνέχιζαν την έκδοσή τους η Δημοκρατία και η Ελευθερία.
Οι Αγγλοι κι αυτοί είχαν τη δυνατότητα να τυπώνουν καθημερινό ‘Δελτίο Ειδήσεων’, στα ελληνικά ασφαλώς («Εκδίδεται υπό του Στρατηγείου των κατά ξηράν εν Ελλάδι δυνάμεων»), αλλά και φωτο-περιοδικά, με πολλές-πολλές φωτογραφίες και σχεδόν καθόλου κείμενο, όπως αυτό με τον τίτλο ΑΕΡΑ (ακρωνύμιο ΑΕΡΑ=Αγγλία Ελλάδα Ρωσία Αμερική), το οποίο τυπωνόταν στο Κάιρο, κυκλοφορούσε (και) στην Ελλάδα, και είχε κάνει 80 εκδόσεις μέχρι το Φεβρουάριο του 1945,
και τα ΦΩΤΟ-ΝΕΑ, έκδοση της AGIS, Αγγλοελληνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, τα οποία μέχρι τον Φεβρουάριο του 1945, είχαν κυκλοφορήσει 30 τεύχη.

Και η επίσημη κυβερνητική πλευρά;;; (θα ρωτούσε κανείς).
Οπως ακριβώς αναρωτηθήκαμε κι εμείς.

Η ερώτησή μας αυτή απαντήθηκε.

Με το ξέσπασμα των πρώτων συγκρούσεων, ο Υφυπουργός Τύπου και Διαφωτίσεως Πέτρος Ευαγ. Γαρουφαλιάς κάλεσε τον άδελφό του Δημήτριο Ευαγ. Γαρουφαλιά (1904-1978)  πολιτικό μηχανικό και έφεδρο Ανθυποπλοίαρχο την περίοδο των Δεκεμβριανών και του ζήτησε να βρεθεί μία λύση, ώστε η επίσημη Κυβέρνηση να μπορέσει να κυκλοφορεί κάποιο έντυπο, κάποια εφημερίδα, που να απηχεί τις απόψεις του επίσημου κράτους («[…] της αποκλεισμένης, σε μια στενή λωρίδα λίγων τετραγώνων γης και εγκλεισμένης στο ξενοδοχείο της ‘Μεγάλης Βρεττανίας’, Κυβερνήσεως»).
Το πρόβλημα ήταν πολύ σημαντικό, κατά τον Υφυπουργό Πέτρο Γαρουφαλιά, διότι το αθηναϊκό κοινό ενημερωνόταν από άλλες πηγές, ακόμη και από τα «εαμικά χωνιά», ενώ η Κυβέρνηση, αποκομμένη (και) από την επαρχία δεν είχε καμμία δυνατότητα να αντικρούσει τα «δηλητηριώδη ψεύδη των στασιαστών».
Πράγματι, οι περισσότεροι υπάλληλοι του Υφυπουργείου Τύπου, φίλα προσκείμενοι στο ΕΑΜ «είχαν ουσιαστικά ατονήσει και είχαν συμπαραταχθεί με τη διαταχθείσα από το ΕΑΜ γενική απεργία». Από την άλλη, τα μέλη του Σωματείου Τυπογράφων και Τεχνικών Τύπου ανήκαν κατά συντριπτική πλειοψηφία στο ΚΚΕ και βρίσκονταν επίσης σε απεργία. Ολα τα τυπογραφεία βρίσκονταν είτε σε ΕΛΑΣιτοκρατούμενες περιοχές, είτε σε επικίνδυνες ζώνες.
Τελικά, ο Δημήτρης Γαρουφαλιάς, με τη βοήθεια του Αχιλλέα Κύρου, βρήκαν έναν Αρτινό τυπογράφο και έφεδρο Λοχία, ο οποίος τους οδήγησε σε ένα υπόγειο όπου βρισκόταν μια παλιά τυπογραφική μηχανή.
Αμέσως, ήδη την 5η Δεκεμβρίου 1944, δηλαδή τη μεθεπομένη του συλλαλητηρίου, το ‘Επίσημον Δελτίον Πληροφοριών του Υφυπουργείου Τύπου και Διαφωτίσεως’ ήταν πραγματικότητα.
Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Δημήτριου Γαρουφαλιά, «για λόγους καλυτέρας εντυπώσεως και ιδιαίτερα για να δοθεί μια πνοή αντικειμενικής αισιοδοξίας πως αποτυχαίνει η ανακατάληψη των Αθηνών και η νόμιμη τάξη θα επικρατήσει, αποφασίσθηκε να αλλάξει ο τίτλος σε ‘Η Ελλάς, Ημερήσια πρωινή εφημερίδα, Οργανο του ελληνικού λαού’»..
Ενα ακόμη απόσπασμα από το αυτοβιογραφικό έργο του Δημήτριου Γαρουφαλιά:

Ο Δημήτριος Γαρουφαλιάς θυμάται τις διεργασίες πριν από την έκδοση της εφημερίδας.

Η εφημερίδα ήταν δισέλιδη, μεγάλου σχήματος, 31 εκ επί 24 εκ. Κάποιες εκδόσεις της ήταν σε μαγαλύτερο σχήμα σαν εφημερίδα τοίχου. Στη διάρκεια των 46 αυτών ημερών, έκανε και κάποιες έκτακτες εκδόσεις.
Στο περιεχόμενό της υπήρχαν από τα πολύ σοβαρά και σπουδαία (π.χ. οι ανακοινώσεις του Ρόναλντ Σκόμπι και τα πρακτικά της σύσκεψης υπό τον Γουίνστον Τσόρτσιλ), μέχρι μικρές ειδήσεις, π.χ. για τα θέατρα και τους κινηματογράφους, ή ακόμη και ειδήσεις της μίας γραμμής του τύπου «Ευρέθη σάκος με 7 μαχαίρια. Πιστεύεται ότι ανήκει σε ΕΛΑΣίτη».
Η επιρροή του Πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου και των απόψεων του ήταν εμφανής: Σε αυτήν την εφημερίδα ανακοινώθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 1944 η ίδρυση του ‘Αριστερού Μετώπου Ελλάδος’, ενός συνασπισμού ‘σοσιαλιστικών’, ας πούμε, κεντρώων-κεντροαριστερών κομμάτων και μικρών ομάδων υπό την αρχηγία του Γεωργίου Παπανδρέου.
Οπως επίσης εμφανής ήταν και η επιρροή των Αγγλών, με τις αναδημοσιεύσεις των λόγων του Τσόρτσιλ και του Ηντεν, τα νέα από τη βρεττανική Βουλή, τα ανακοινωθέντα του Ρόναλντ Σκόμπυ κ.ο.κ.

Το φύλλο με ημερομηνία 08/12/1944.

Ολα τα άρθρα που δημοσιεύτηκαν από την “Ελλάδα” μπορείτε να τα διαβάσετε παρακάτω, απλωμένα σε 512 σελίδες μεγέθους Α4.

Κλείνουμε με μία παράκληση:
Εχουμε την εντύπωση ότι αυτό το υλικό, που οπωσδήποτε προσθέτει σημαντικά στοιχεία στη μελέτη των γεγονότων του Δεκεμβρίου του 1944, δεν έχει αξιοποιηθεί από τους ιστορικούς και τους ερευνητές.
‘Σπάμε το κεφάλι μας‘, που λένε, αλλά δεν μπορούμε να θυμηθούμε κάποια αναφορά σε κάποιο κείμενο, σχετική με την εφημερίδα αυτή.
Ενδεχομένως και να κάνουμε λάθος.
Θα παρακαλούσαμε, λοιπόν, τους αναγνώστες του ιστολογίου, να μας γράψουν 2-3 γραμμές, και να μας ενημερώσουν,
αν τυχόν έχουν υπόψη τους κάποιο βιβλίο, μονογραφία, εργασία, κείμενο, οτιδήποτε που να αναφέρει την εφημερίδα αυτή, είτε σαν βιβλιογραφική παραπομπή, είτε σαν απλή αναφορά στην ύπαρξή της, (περισσότερα…)