Τελικά υπάρχουν δύο ταινίες για “την αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας” στον Εμφύλιο!
Τελικά υπάρχουν δύο ταινίες με θέμα την έξοδο των παιδιών από την Ελλάδα, την περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου.
Η πρώτη ταινία, από τον ΔΣΕ.
Η πρώτη, την οποία όλοι γνωρίζουν με τον τίτλο ‘Η αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας‘ γυρίστηκε το 1948 από το Κινηματογραφικό Συνεργείο του ΔΣΕ ‘Η Ελεύθερη Ελλάδα’, με συντελεστές τον Μάνο Ζαχαρία στην σκηνοθεσία, τον Γιώργο Σεβαστίκογλου στο σενάριο και τον οπερατέρ Απόστολο Μουσούρη. Η ταινία γυρίστηκε στο Γράμμο-Βίτσι, στις περιοχές που είχε υπό τον έλεγχό του ο ΔΣΕ, και στις Λαϊκές Δημοκρατίες της Ουγγαρίας και της Τσεχοσλοβακίας.
Το μοντάζ και η επεξεργασία του ήχου έγιναν στην Πράγα, όπου πραγματοποιήθηκε και η πρώτη κλειστή προβολή της, το 1948, παρόντος και του Τσεχοσλοβάκου ντοκιμαντερίστα, Γιόρι Σίβενς. του Ολλανδού κομμουνιστή και σκηνοθέτη ντοκιμαντέρ Γιόρις Ίβενς (Joris Ivens, κανονικά προφέρεται Ίφενς). Στη συνέχεια κυκλοφόρησε και στις υπόλοιπες σοσιαλιστικές χώρες. Για τις ανάγκες της ταινίας, το συνεργείο ταξίδεψε στην Τσεχοσλοβακία και την Ουγγαρία για να αποτυπώσει τη ζωή των παιδιών στις νεαρές σοσιαλιστικές χώρες. Σύμφωνα με τον Μάνο Ζαχαρία, η πρώτη δημόσια προβολή της στην Ελλάδα έγινε αρχές του 1949 σε ένα χωριό στο Βίτσι και ίσως πραγματοποιήθηκαν και κάποιες προβολές της ακόμα στις ανταρτοκρατούμενες περιοχές. Οπως διηγείται ο ίδιος ο σκηνοθέτης, γυναίκες που έβλεπαν τα παιδιά τους στο πανί που χρησιμοποιούνταν ως οθόνη, ορμούσανε επάνω του για να τα αγκαλιάσουν!
Ο Μάνος Ζαχαρίας μιλάει για την ταινία, Τμήμα της παρέμβασης του σκηνοθέτη Μάνου Ζαχαρία, στο συνέδριο της ΕΔΙΑ, στο Νεστόριο, 21 Αυγούστου 2010.
Εκτοτε, τα «ίχνη» της ταινίας χάνονται, μαζί και πολλά μέτρα φιλμ από παρόμοιες λήψεις που πραγματοποίησε το συνεργείο του ΔΣΕ. Πολλές δεκαετίες αργότερα, θα ανακαλυφθεί εντελώς τυχαία μια κόπια της στη Γαλλία από τον σκηνοθέτη Ροβήρο Μανθούλη. Η ιστορία της κόπιας που έχουμε σήμερα έχει ως εξής:
Μετά την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ η ταινία εντοπίστηκε, σύμφωνα με κάποιες μαρτυρίες, από έναν Αμερικανό συλλέκτη σοσιαλιστικών memorabilia, ο οποίος, όπως ισχυρίζεται, την αγόρασε από την Ταινιοθήκη της Τσεχοσλοβακίας. Ο Αμερικανός ιδιώτης είχε στην κατοχή του και το αρνητικό της ταινίας, δηλαδή τη μήτρα της και από εκεί έφτιαχνε αντίτυπα τα οποία στη συνέχεια πουλούσε. Το γεγονός μαθεύτηκε από τον Ελληνα σκηνοθέτη Ροβήρο Μανθούλη, στο Παρίσι, ο οποίος ειδοποίησε τον Μάνο Ζαχαρία. Ο Μάνος Ζαχαρίας ήρθε σε επαφή με τον ιδιώτη, ο οποίος του είπε πως δε γνώριζε ποιοι ήταν οι συντελεστές της ταινίας, ζήτησε συγγνώμη και πρόσθεσε ότι την αγόρασε νόμιμα από την Ταινιοθήκη της Τσεχοσλοβακίας, όταν η τελευταία διαλύθηκε μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού. Ο ιδιώτης δε ζει πια, αλλά, σύμφωνα με τον Μάνο Ζαχαρία, το αρνητικό της ταινίας βρίσκεται σήμερα σε μια από τις ταινιοθήκες της Γαλλίας. Όλο το υπόλοιπο υλικό που γύρισε ο Ζαχαρίας με τον Σεβαστίκογλου και τον Μουσούρη, επί δύο χρόνια στο βουνό, έχει χαθεί -σύμφωνα πάντα με την μαρτυρία του Μάνου Ζαχαρία.
Το ΚΚΕ και ο ‘Ριζοσπάστης‘ πληροφορούνται την ύπαρξη της ταινίας, τουλάχιστον πριν τον Μάρτιο του 2001, όπως προκύπτει από αυτό εδώ το άρθρο του Ριζοσπάστη με τίτλο ‘Ο εμφύλιος με το φακό του ΔΣΕ!‘, στις 3 Μαρτίου του 2001, κλικ εδώ. Ο ‘Ριζοσπάστης’, αργότερα, δίνει δωρεάν ένα αντίγραφο της ταινίας, με τους ουγγρικούς υπότιτλους και με το σπικάζ, από τον ίδιο τον Μάνο Ζαχαρία, στα ελληνικά, στις 13 Φεβρουαρίου του 2005, κλικ εδώ.
Ομως, σύμφωνα με κάποιες μαρτυρίες από ανθρώπους που έχουν δει πρόσφατα την πρωτότυπη ταινία, ο ‘Ριζοσπάστης’ και το ψαλίδι της λογοκρισίας του έχουν επέμβει στο φιλμ, με αποτέλεσμα να λείπουν περίπου ένα με δύο λεπτά, τουλάχιστον. Κάποιοι κάνουν λόγο για κάποια πλάνα σχετικά με τον Μάρκο Βαφειάδη, που τα έφαγε τελικά το σκοτάδι της ωμής επέμβασης πάνω στο υλικό.
Αυτήν την κόπια, λοιπόν, με τους ουγγρικούς υπότιτλους, όπως ακριβώς δόθηκε από τον ‘Ριζοσπάστη’ διάρκειας 25.38, με το πρωτότυπο σπικάζ του Μάνου Ζαχαρία, μπορείτε να δείτε παρακάτω:
[Σημείωση: Οσοι/ες γνωρίζουν από torrents, μπορούν να κάνουν κλικ εδώ]
[youtube http://www.youtube.com/watch?v=PwTnW2RRYfU&w=480&h=390]
Η δεύτερη ταινία, από την Γιουγκοσλαβία.
Την ίδια ακριβώς χρονική περίοδο, τα κρατικά κινηματογραφικά συνεργεία της Γιουγκοσλαβίας με την υποστήριξη της εταιρείας ‘Avala Film‘, με έδρα το Βελιγράδι, υλοποιούν μια άλλη ταινία, σε σενάριο και σκηνοθεσία Radivoje Lola Djukic, με γυρίσματα εντός της Γιουγκοσλαβίας, και με τό ίδιο ακριβώς θέμα (ή έστω, ελαφρώς διαφορετικό -η διαφορά είναι στην εθνικότητα των παιδιών του ‘παιδοφυλάγματος‘ και στις χώρες που τα φιλοξένησαν).
Σύμφωνα με κάποιες πηγές ο τίτλος της ταινίας είναι ‘Τα παιδιά της Ελλάδας‘, σύμφωνα με κάποιες άλλες πηγές ο τίτλος είναι ‘Η έξοδος των προσφυγόπουλων παιδιών από την Αιγαιακή Μακεδονία‘. Οι διαφορές στον τίτλο, και τα όσα αυτές νοηματοδοτούν είναι προφανείς. Το εκπληκτικό είναι ότι οι δύο ταινίες, που σύμφωνα με όλες τις πηγές γυρίστηκαν ανεξάρτητα η μία από την άλλη είναι όμοιες σε πολύ μεγάλο βαθμό. Ιδιο κόνσεπτ, ίδια αφήγηση, ίδιο στόρι, ίδια διάρθρωση, πανομοιότυπες σκηνές, ακόμη και κάποια σημεία της μουσικής (όπως π.χ. ο διασκευασμένος ‘Υμνος του ΕΛΑΣ’), όλα μοιάζουν σε υπερβολικό βαθμό.
Η ταινία αυτή είναι γυρισμένη εξ ολοκλήρου στη Γιουγκοσλαβία. Ολες οι σκηνές με τα χωριά που αντιμετωπίζουν τις συνέπειες από τις μάχες του Εμφυλίου στην Ελλάδα, είναι στημένες. Οι ηθοποιοί και λοιποί συμμετέχοντες είναι όλοι Γιουγκοσλάβοι, ενώ κάποιες σκηνές από καψίματα χωριών, κατστροφές κ.λπ. είναι καθαρό πως αποτελούν εμβόλιμα πλάνα από άλλες ταινίες.
Και οι δύο ταινίες βρίσκονταν επί 50+ χρόνια σε κάποιο σκοτεινό κρατικό αρχείο.
Ομως οι ομοιότητες δεν σταματούν εδώ. Η γιουγκοσλαβική ταινία αποσύρθηκε, μάλλον σιωπηλά, και προφανώς λόγω των συμφωνιών των κυβερνήσεων Ελλάδας και Γιουγκοσλαβίας να μην ανακινούν το ‘ανύπαρκτο μακεδονικό ζήτημα‘. Θα χρειαζόταν να περάσουν επίσης 50 και περισσότερα χρόνια, για να δει το φως των προβολέων και αυτή η δεύτερη ταινία, όπως και η πρώτη.
Ακριβώς όπως και η πρώτη ταινία του ΔΣΕ, αυτή η δεύτερη πραγματεύεται το ζήτημα των παιδιών που φυγαδεύτηκαν από τις εμπόλεμες ζώνες του ελληνικού Εμφυλίου πολέμου, το ‘παιδοφύλαγμα‘. Οι ειδυλλιακές συνθήκες των παιδιών στα ιδρύματα που φιλοξενούνται καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος του φιλμ. Στο τέλος της ταινίας υπάρχουν κάποιες σκηνές, στις οποίες τα παιδιά, Ελληνόπουλα και Μακεδονόπουλα, σε μια γιορτή τους, φωνάζουν εν χορώ:
– Ζήτω ο Δημοκρατικός Στρατός και ο Στρατηγός Μάρκος (Βαφειάδης).
– Ζήτω ο αρχηγός του ελληνικού λαού σύντροφος Νίκος Ζαχαριάδης.
– Ζαχαριάδης!!! Μάρκος!!! Ζαχαριάδης!!! Μάρκος!!!
– Εξω οι Αγγλοαμερικάνοι ιμπεριαλιστές από την χώρα μας!
– Θα τους διώξομε! Θα τους διώξομε! Θα τους διώξομε!
Κατόπιν όλων αυτών, αλλά και από κάποιες βάσιμες μαρτυρίες, μπορούμε να υποθέσουμε, ότι μάλλον οι κομμένες, από το ΚΚΕ, σκηνές της πρώτης ταινίας αφορούσαν τον Μάρκο Βαφειάδη.
Η γιουγκοσλαβική ταινία, με σπικάζ σε σερβοκροατική γλώσσα, σε δύο μέρη:
1948 Greek Children or Aegean Macedonian Refugee Children, Part 01
[youtube http://www.youtube.com/watch?v=MoGNPDyicOU&w=480&h=390]
1948 Greek Children or Aegean Macedonian Refugee Children, Part 02
[youtube http://www.youtube.com/watch?v=D_InQSZT2f4&w=480&h=390]
Δείτε επίσης παλαιότερα άρθρα με συγκλονιστικές φωτογραφίες και φιλμ
# Αγνωστο σπάνιο φιλμ από τις μέρες της απελευθέρωσης της Αθήνας από τους Γερμανούς, Οκτώβριος 1944
Αγνωστο σπάνιο φιλμ από τις μέρες της απελευθέρωσης της Αθήνας από τους Γερμανούς, Οκτώβριος 1944
# Σπάνιες φωτογραφίες από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τη ναζιστική Κατοχή, 30 Οκτωβρίου 1944
http://xyzcontagion.wordpress.com/2012/10/30/spanies-foto-uessaloniki-apelef8erosi/
# Οι κινηματογραφιστές του ΕΛΑΣ – Ολα τα φιλμ-ντοκουμέντα
http://xyzcontagion.wordpress.com/2011/03/24/kinimatografistes-elas/
# Μετά 69 χρόνια, η μοναδική ανφάς χαμένη φωτογραφία με το κομμένο κεφάλι του Αρη Βελουχιώτη από τον φανοστάτη της πλατείας στα Τρίκαλα + Βιβλιογραφία
http://xyzcontagion.wordpress.com/2014/02/17/
# 1976-2000 – Συλλογή φωτογραφιών από 25 χρόνια διαδηλώσεων και συγκρούσεων με τα ΜΑΤ και με τους «αγανακτισμένους πολίτες»
# Τελικά υπάρχουν δύο ταινίες για “την αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας” στον Εμφύλιο!
http://xyzcontagion.wordpress.com/2011/02/18/telika-yparxoun-dyo-tainies/
# Αρχειακό υλικό – Αιχμάλωτοι του ΔΣΕ σε στρατόπεδο συγκέντρωσης του Εθνικού Στρατού
http://xyzcontagion.wordpress.com/2011/03/06/arxeiako-yliko-aixmalotoi-tou-dse/
# Από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ελλάδας, Ιωάννινα, 25 Μαρτίου 1944, όλη η σειρά των 19 φωτογραφιών
http://xyzcontagion.wordpress.com/2013/05/25/ioannina-ebraioi/
# Ντοκιμαντέρ – Η άγνωστη εξέγερση των Ελλήνων Εβραίων στο Αουσβιτς τον Οκτώβριο του 1944
http://xyzcontagion.wordpress.com/2012/05/12/ntokimanter-agnosti-eksegersi-ellines-ebraioi/
# Οι δωσίλογοι δημοσιογράφοι της Θεσσαλονίκης – 1942: «Αρκετά εβραϊκά όντα έμειναν στον τόπο» – 1943: «Αι ελληνικαί γεννεαί θα εορτάσουν όταν αποκαθαρθή η γάγγραινα με τους κίτρινους αστέρας» (Από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ελλάδας, το “Μαύρο Σάββατο” της 11ης Ιουλίου 1942)
http://xyzcontagion.wordpress.com/2015/01/13/mavro-sabbato/
# Μιχάλης Νικολινάκος – Ο σεμνός ζεν πρεμιέ και αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης, από το μπλόκο της Κοκκινιάς στη μεγάλη οθόνη
http://xyzcontagion.wordpress.com/2013/08/18/nikolinakos/
# Κουίζ με δέκα άγνωστες σπάνιες φωτογραφίες – Δίνοντας εικόνα στα άγνωστα πρόσωπα γνωστών ιστορικών προσωπικοτήτων
http://xyzcontagion.wordpress.com/2013/02/25/quiz-me-deka-spanies-fotografies/
# Δύο φωτογραφίες, Θεσσαλονίκη, 1947 – Η στιγμή της εκτέλεσης αριστερών καταδικασθέντων εις θάνατον
http://xyzcontagion.wordpress.com/2012/06/27/dyo-fotografies-thessaloniki-1947-ektelesi/
# Ενα χαμένο άγνωστο φιλμ – Πρόσφυγες του 1922, Σμύρνη, Αθήνα, Πειραιάς
http://xyzcontagion.wordpress.com/2011/04/10/xameno-film-1922-smyrni-athina-peiraias/
# Μια συγκλονιστική (αντιπολεμική) φωτογραφία που αξίζει εκατομμύρια λέξεις
http://xyzcontagion.wordpress.com/2012/08/31/mia-antipolemiki-fotografia/
# Μικρό καλοκαιρινό κουίζ – Ποιοι είναι οι δύο 14χρονοι;;;
http://xyzcontagion.wordpress.com/2013/08/05/kalokairino-quiz-14xronoi/
# Τέσσερα χρόνια πόλεμος, 50 φωτογράφοι, 248 φωτογραφίες – Βοσνία 1992-1995
Τέσσερα χρόνια πόλεμος, 50 φωτογράφοι, 248 φωτογραφίες – Βοσνία 1992-1995
emfilios
19 Φεβρουαρίου 2011 - 07:49
Ντοκυμαντερ σχετικα με τα παιδια-προσφυγες και τους -ανιθαγενείς-πολιτικους προσφυγες του εμφυλιου πολεμου .Αρκετες ιστορικες πληροφοριες και αρχειακο υλικο.
http://www.youtube.com/watch?v=6srrACRj4gA&playnext=1&list=PLBD16FBE525E13451
partizana
19 Φεβρουαρίου 2011 - 10:59
Έχετε κάνει ένα λάθος. Λέτε ότι η ταινία λογοκρίθηκε από τον Ριζοσπάστη και δίνετε την εντυπωση ότι το κόψιμο έγινε τώρα. Η ταινία ήταν κομμένη από τον καιρό της Ουγγαρίας. Μπορείτε να ρωτησετε τον δημιουργό της ταινίας.
sarant
19 Φεβρουαρίου 2011 - 13:23
Καλημέρα. Πολύ βιαστικά, κοιτάξτε αυτό με τον Γιόρι Σίβενς. Κατά 99,99% πρόκειται για τον Ολλανδό κομμουνιστή και σκηνοθέτη ντοκιμαντέρ Γιόρις Ίβενς (Joris Ivens, κανονικά προφέρεται Ίφενς) που εκείνη την περίοδο πράγματι ζούσε στις σοσιαλιστικές χώρες.
Βασιλική Μετατρούλου
19 Φεβρουαρίου 2011 - 14:48
Σας ευχαριστώ όλους για τα σχόλια.
@Θενξ, Νίκο, θα το διορθώσω (θα προσπαθήσω με εκείνο που “σβήνει” με μια γραμμή την προηγούμενη λέξη για να γράψουμε μευά τη σωστή -πολύ μου αρέσει που το κάνεις εσύ).
@Partizana
Ισως να είναι έτσι όπως το λέτε, αλλά μάλλον δεν νομίζω ότι ισχύει αυτό που λέτε, εκτός κι αν έχετε κάποια πηγή. Οπως βλέπετε έγραψα “σύμφωνα με κάποιες μαρτυρίες από ανθρώπους που έχουν δει την πρωτότυπη ταινία”, και εννοώ φυσικά ότι την είδαν τώρα που ανακαλύφτηκε. Χρειάζεται να το ψάξουμε περισσότερο.
Βασίλης Μακρίδης
19 Φεβρουαρίου 2011 - 18:39
Καθαρά πληροφοριακά να αναφέρω, ότι οι Μάνος Ζαχαρίας και Γιώργος Σεβαστίκογλου έζησαν επί χρόνια ως πολιτικοί πρόσφυγες στην πρώην ΕΣΣΔ και μάλιστα γύρισαν μαζί (σε σκηνοθεσία του πρώτου και σενάρια του δεύτερου) και μερικές ταινίες με θέμα τη σύγχρονη Ελλάδα (αυτή που αντιλαμβάνονταν, εν πάσει περιπτώσει, ζώντας αρκετά χρόνια μακριά της). Εννοείται, ότι μιλάμε για την Ελλάδα των δεκαετιών του ’50, του ’60 και του ’70… Μία από αυτές την έχω δει κι εγώ (δεν θυμάμαι όμως τον τίτλο της)… Και οι δύο επαναπατρίστηκαν μετά την πτώση της Χούντας… Ο Μάνος Ζαχαρίας ήταν για κάποια χρόνια και διευθυντής του Κέντρου Ελληνικού Κινηματογράφου… Και είναι… πεθερός του Παναγιώτη Φασούλα (κόρη του είναι η Μάσα, σύζυγος του “ψηλού”)…
Βασιλική Μετατρούλου
19 Φεβρουαρίου 2011 - 19:30
Βασίλη, ή αυτή θα λες “Ένας από το Εκτελεστικό Απόσπασμα” ή αυτή “Γωνία Αρμπάτ και Μπουμπουλίνας”.
Αν προσέξεις, στο άρθρο, στην πρώτη αναφορά του ονόματός του Μάνου Ζαχαρία, έχω βάλει λινκ.
Και μία συνέντευξή του Μάνου Ζαχαρία (ή ίσως τμήμα από παρέμβασή του), εδώ:
http://tvxs.gr/node/64684/387452
Κλέων Νεμέας
23 Φεβρουαρίου 2011 - 14:59
Εκτός από το ντοκιμαντέρ “In Kontinuo” της τηλεόρασης της ΔτΜ, που μας έδειξε παραπάνω ο φίλος από το emfilios.blogspot.com, υπάρχει ένα ακόμη πρόσφατο παρόμοιο ντοκιμαντέρ από την καναδική τηλεόραση, με θέμα επίσης τα προσφυγόπουλα του 1948, με τίτλο “The Children of 1948 – Macedonian-Canadian documentary”.
Και δύο αξιοπρόσεκτα λινκ, από την οπτική γωνία των πολιτικών προσφύγων στην ΔτΜ και των απογόνων τους:
– Greek Political Refugees of Macedonian Descent (The Detsa Begaltsi),
Former Child Refugees from the Greek Civil War (1946 – 1949)
http://www.maknews.com/html/articles/begalci/begalci_mainpage.html
και
– The Plight of the Macedonian Refugee Children
Macedonia: What Went Wrong in the Last 200 Years Part VIII – The Plight of the Macedonian Refugee Children by Risto Stefov, January 2003
http://www.mymacedonia.net/aegean/refugeechildren.htm
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=hfmEOC-2joU&w=480&h=390]
Αρβανίτικο κεφάλι
26 Φεβρουαρίου 2011 - 20:33
Το πρώτο λινκ είναι από το γνωστό maknews που εδρεύει στον Καναδά και όχι στη γείτονα χώρα. Να μη σχολιάσω περεταίρω το ότι περνάνε ελαφρά τη καρδία λινκς σε σάϊτ αντίστοιχα της Χρυσής Αυγής χωρίς καμμία ενόχληση…
Το δεύτερο είναι κείμενο πασίγνωστου ατόμου (ας πούμε ενός δικού τους Λιακόπουλου) που (α) δεν είναι πρόσφυγας και (β) δεν είναι απόγονος προσφύγων αλλά είναι οικονομικός μετανάστης στον Καναδά.
Αυτά για να ξέρετε και τι μας πασάρουν.
Βασιλική Μετατρούλου
6 Μαρτίου 2011 - 15:45
Σε αυτό εδώ το κείμενο από την “ΑΥΓΗ” της Κυριακής 06 Μαρτίου 2011, με τίτλο “Μνήμες και εικόνες από το “καμίνι” της δεκαετίας του ’40”
https://archive.is/Y0TG6
υπάρχουν πολλές αναφορές, αν όχι ατόφια αποσπάσματα, από το παρόν ποστ.
Λέει:
«Στη συνέχεια ο σκηνοθέτης Μάνος Ζαχαρίας μίλησε για τη συμμετοχή του στο κινηματογραφικό συνεργείο του Δημοκρατικού Στρατού και το γύρισμα το 1948 της ταινίας «Η αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας» (που προβλήθηκε στο τέλος της βραδιάς). “Ήταν Μάρτης-Απρίλης του 1948 όταν συγκροτήθηκε η ομάδα του συνεργείου, εγώ έφτασα στο βουνό από το Παρίσι όπου σπούδαζα, ο επικεφαλής Γιώργος Σεβαστίκογλου έφυγε από την Αθήνα και μέσω Ιταλίας (όπου τον συνέλαβαν και τον κράτησαν για ένα διάστημα) και τελικά μέσω Πολωνίας έφτασε στο Γράμμο-Βίτσι. Ο τρίτος της ομάδας ήταν ο οπερατέρ Απόστολος Μουσούρης, που έφερε μια 35άρα μηχανή, εγώ είχα φέρει μαζί μου από το Παρίσι δύο 16άρες. Στα μέσα του 1948 ήρθε εντολή να κάνουμε μια ταινία για το λεγόμενο παιδομάζωμα, γιατί ήταν πολύ έντονη η κυβερνητική προπαγάνδα, με τις πρωτοβουλίες της Φρειδερίκης… Η ταινία μας γυρίστηκε στο Γράμμο και το Βίτσι, φυσικά πρόκειται για δουλειά προπαγάνδας, εκείνη την εποχή δεν γνώριζα ότι στην Ήπειρο οι γονείς αρνήθηκαν να δώσουν τα παιδιά τους αλλά ο Δημοκρατικός Στρατός τα πήρε με το ζόρι. Αντίθετα στο Γράμμο και το Βίτσι υπήρχε πείνα και οι μανάδες έδωσαν τα παιδιά τους με χαρά. Ούτε στη Θράκη πήρε τα παιδιά ο Δημοκρατικός Στρατός”. Στην περίπτωση της Θράκης καταλυτική ήταν η παρέμβαση του Τούρκου αξιωματικού του Δημοκρατικού Στρατού Μιχρί Μπελί, του περίφημου “Καπετάν Κεμάλ”, όπως περιγράφει και ο ίδιος στο βιβλίο του “Αναμνήσεις από τον ελληνικό Εμφύλιο”: Απέρριψε την εντολή για τη συγκέντρωση των παιδιών που έφτασε στην περιοχή του και μάλιστα συνέλαβε όσους προσπάθησαν να την εφαρμόσουν, απειλώντας τους με εκτέλεση!
Η πρώτη προβολή της ταινίας έγινε στην Πράγα, όπου πραγματοποιήθηκε το μοντάζ, παρόντος μεγάλου Ολλανδού ντοκιμαντερίστα Γιόρις Ίβενς. Στη συνέχεια η κινηματογραφική ομάδα έφερε την ταινία στην περιοχή που έλεγχε ο Δημοκρατικός Στρατός και διοργάνωσε μία προβολή της στις αρχές του 1949 σε ένα χωριό των Πρεσπών. Οπως είπε ο Μάνος Ζαχαρίας, οι γυναίκες που ήταν στις θέσεις των θεατών, μόλις είδαν τα παιδιά τους στο πανί της οθόνης, όρμησαν με φωνές και κλάματα για να τα βρουν και να τα αγκαλιάσουν, ψάχνοντας πίσω από την οθόνη… Ηταν η πρώτη φορά που έβλεπαν κινηματογράφο…
Έκτοτε, τα ίχνη της ταινίας χάνονται, καθώς παραδόθηκε στην “καθοδήγηση”, μαζί και χιλιάδες άλλα μέτρα φιλμ που είχε τραβήξει το συνεργείο του ΔΣΕ, υλικό ανεκτίμητης ιστορικής αξίας, που ο Μάνος Ζαχαρίας πιθανολογεί πως βρίσκεται σήμερα κρυμμένο στα υπόγεια του Περισσού…
Δεκαετίες αργότερα, θα ανακαλυφθεί εντελώς τυχαία μια κόπια της ταινίας “Η αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας” στη Γαλλία, από τον σκηνοθέτη Ροβήρο Μανθούλη. Μετά την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ η ταινία εντοπίστηκε από έναν συλλέκτη αρχειακού υλικού, ο οποίος, όπως ισχυρίζεται, την αγόρασε από τη διαλυμένη Ταινιοθήκη της Τσεχοσλοβακίας. Ο ιδιώτης είχε στην κατοχή του και το αρνητικό της ταινίας… Ο Μάνος Ζαχαρίας ήρθε σε επαφή με τον ιδιώτη, και απέκτησε αντίγραφο της ταινίας.
Το 2005 ο “Ριζοσπάστης” δίνει δωρεάν ένα αντίγραφο της ταινίας, όπου όμως έχει γίνει “ιδεολογικό μοντάζ”, με αφαίρεση κάποιων πλάνων όπου εμφανίζονται πορτρέτα του Μάρκου Βαφειάδη…
Το «παιδομάζωμα» – “παιδοφύλαγμα” στοιχειώνει ακόμη τη μνήμη του Εμφυλίου. Σχεδόν εξήντα χρόνια μετά τη μεταφορά περίπου 20.000 παιδιών στις χώρες του πρώην ανατολικού συνασπισμού, η συζήτηση για το «παιδομάζωμα» συνδυάζεται με τις «παιδουπόλεις» της Φρειδερίκης.
Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι τα παιδιά αυτά βρήκαν καταφύγιο στις «κατασκηνώσεις» στις πρώην σοσιαλιστικές δημοκρατίες και σπούδασαν σχεδόν όλα, η Ιστορία αποδεικνύει πως και οι δύο πλευρές τα χρησιμοποίησαν στη δίνη των πολιτικών αντιπαραθέσεων, αφού η «τύχη» τους έφθασε να συζητηθεί μέχρι και στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, στο πλαίσιο της ψυχροπολεμικής αντιπαράθεσης ΗΠΑ – Σοβιετικής Ένωσης. Στην εκδήλωση της τμήματος Πολιτισμού του Συνασπισμού συζητήθηκε και “ο ρόλος των αρχείων στη διαμόρφωση ιστορικής συνείδησης”, με ομιλητές τους Μανώλη Κασιμάτη, Στέλιο Κυμιωνή, Τάσο Σακελλαρόπουλο, Κατερίνα Φακάλου».
Τέλος Χαρτοσήμου
10 Μαρτίου 2011 - 00:20
Αναδημοσιεύσεις:
Οι δύο χαμένες και άγνωστες ταινίες για ‘τα παιδιά της Ελλάδας’ στον Εμφύλιο
https://athens.indymedia.org/post/1263776/
ΟΙ δύο χαμένες και άγνωστες ταινίες για “τα παιδιά της Ελλάδας” στον Εμφύλιο – indy.gr
http://wayback.archive.org/web/20120218155843/http://indy.gr/library/oi-dyo-chamenes-kai-agnostes-tainies-gia-ta-paidia-tis-elladas201d-ston-emfylio
πολιτιστικη εταιρεια “ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΖΟΝΤΑΣ”: Τελικά υπάρχουν δύο ταινίες για “την αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας” στον Εμφύλιο!
http://eteriafotografizontas.blogspot.gr/2011/02/blog-post_18.html
Το blog του Βύρωνα: Τελικά υπάρχουν δύο ταινίες για «την αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας» στον Εμφύλιο!
http://blogvirona.blogspot.gr/2016/05/blog-post_4.html
Κλέων Νεμέας
10 Μαρτίου 2011 - 00:55
Αναδημοσίευση από το ιστολόγιο (ένα από τα πολλά που διατηρεί) του αγαπητού ερευνητή της φωτογραφίας, Μανόλη Κασιμάτη:
http://eteriafotografizontas.blogspot.com/2011/02/blog-post_18.html
Βασιλική Μετατρούλου
10 Μαρτίου 2011 - 02:02
Αναδημοσιεύτηκε και στο indy.gr:
http://indy.gr/library/oi-dyo-chamenes-kai-agnostes-tainies-gia-ta-paidia-tis-elladas201d-ston-emfylio
Βασιλική Μετατρούλου
15 Απριλίου 2011 - 21:02
Το άρθρο από την Αυγή του Κ. Τερζή με τίτλο “Μνήμες και εικόνες από το “καμίνι” της δεκαετίας του ’40”, έχει ημερομηνία
6 Μαρτίου 2011
https://archive.is/Y0TG6
Το άρθρο το δικό μας, από το παρόν ιστολόγιο (με το ίδιο ακριβώς θέμα) και με τίτλο “Τελικά υπάρχουν δύο ταινίες για “την αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας” στον Εμφύλιο!”
έχει ημερομηνία κατά πολύ προγενέστερη,
18 Φεβρουαρίου 2011
http://xyzcontagion.wordpress.com/2011/02/18/telika-yparxoun-dyo-tainies/
Αν προσέξετε τις ομοιότητες (ολόκληρες παραγράφους), μπορείτε να καταλάβετε ποιος άντλησε υλικό και από ποιον, και πότε.
Dimitris Lampos
23 Αυγούστου 2015 - 17:55
Είναι σίγουρο ότι ο Ριζοσπάστης έκοψε σκηνές από την ταινία «Η αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας»; Μπορεί να μην το γνωρίζετε, αλλά κατά τη μεταφορά μιας ταινίας από φιλμ σε DVD PAL προκαλείται μια ελαφριά μείωση του χρόνου της ταινίας. Η ταινία ουσιαστικά βλέπεται ελαφρώς πιο γρήγορα, σαν σε ένα ελαφρύ fast forward, καθώς υπάρχει διαφορά στις εικόνες ανά δευτερόλεπτο.
Για περαιτέρω εμβάθυνση διαβάστε εδώ:
https://en.wikipedia.org/wiki/576i#PAL_speed-up
Καθώς το βίντεο του Ριζοσπάστη έχει μια διάρκεια 25:38 λεπτών, προκύπτει ότι η φιλμική πηγή θα είχε μια διάρκεια πάνω κάτω 26:42 λεπτών. Υπάρχει δηλαδή μια διαφορά ενός λεπτού χωρίς να λείπει κάτι.
Γνωρίζει κάποιος την αυθεντική διάρκεια της ταινίας; Υπάρχει τρόπος να την μάθουμε;
Βασιλική Μετατρούλου
23 Αυγούστου 2015 - 18:28
Ευχαριστώ για το σχόλιο.
Η αλήθεια είναι ότι ένα με δύο λεπτά είναι το ζήτημα, αυτό έγραψε στην Αυγή το 2011 ο συντάκτης της επί των κινηματογραφικών.
Το άρθρο στην ιστοσελίδα της Αυγής δεν υπάρχει πλέον, αλλά διαβάζεται εδώ:
https://archive.is/Y0TG6#selection-515.0-515.182