African-Greeks. Απόγονοι σκλάβων στην Ελλάδα. Η μειονότητα της μειονότητας!

Νέγροι έποικοι στην απογραφή της Θεσσαλονίκης. Εικόνα και λεζάντα από ένα άρθρο του Ευάγγελου Χεκίμογλου για την απογραφή της Θεσσαλονίκης το 1913.

Απόγονοι μαύρων (νέγρων) σκλάβων στην Ελλάδα. African-Greeks, θα λέγαμε, μαύροι, όχι απλά μελαμψοί,
…αλλά νέγροι.

Παντελώς άγνωστοι. Η μειονότητα της μειονότητας!

Πόσοι, άραγε, γνωρίζουν την ύπαρξή τους; Ζουν απομονωμένοι σε χωριά της Θράκης παίζοντας «το ρόλο που οι άλλοι τους έδωσαν». Πρόκειται, κυριολεκτικά, για τη μειονότητα της μειονότητας! Είναι οι έλληνες νέγροι, που σήμερα δεν ξεπερνούν τους διακόσιους και στην πολυφυλετική Θράκη κατείχαν την τελευταία θέση στην αυστηρή «οθωμανική ιεραρχία: Τούρκοι, Πομάκοι, Γύφτοι και τελευταίοι οι (Ελληνες) Νέγροι».
Ελάχιστοι στην υπόλοιπη Ελλάδα γνωρίζουν ότι υπάρχουν έλληνες πολίτες με νέγρικα χαρακτηριστικά. Κανένας δεν έχει ασχοληθεί μαζί τους, ούτε καν σε επιστημονική βάση, πλην ελαχίστων που μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού.
Η παρουσία τους στη χώρα μας ξεκινάει την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Τότε εμφανίστηκαν για πρώτη φορά, ως δούλοι των μπέηδων που τους έφερναν από την Αφρική. Μετά τη λήξη της τουρκοκρατίας, αρκετοί απ’ αυτούς παρέμειναν στα χωριά της Ξάνθης. Η τοπική κοινωνία τους αντιμετώπιζε ρατσιστικά, ως απόβλητους του κόσμου. Οι γάμοι με λευκούς και λευκές ήταν μέχρι πριν από μερικά χρόνια ενδεχόμενο σχεδόν αδιανόητο.
Σήμερα, οι λίγες οικογένειες νέγρων που έχουν απομείνει στην Ελλάδα ζουν στα χωριά Εύλαλο, Αβατο, Δέκαρχο και Παλιό Εράσμιο. Οι ίδιοι γνωρίζουν ελάχιστα πράγματα για την καταγωγή τους και ασφαλώς δεν τους είναι ιδιαιτέρως ευχάριστο να θυμούνται ότι είναι απόγονοι σκλάβων. Πολλοί απ’ αυτούς αρέσκονται να λένε ότι η καταγωγή τους είναι αραβική, αλλά η κρατούσα επιστημονική άποψη είναι ότι έλκουν την καταγωγή τους από την Αφρική, κυρίως από το Σουδάν και την Αιθιοπία. Θεωρείται πολύ πιθανό ότι τους έφερε ο αιγύπτιος στρατηγός Φουάτ στην Καβάλα και από ‘κει διατέθηκαν εν συνεχεία στα τσιφλίκια των μπέηδων της Ξάνθης.
Κάποιοι απ’ αυτούς θυμούνται διηγήσεις των παππούδων τους και υποστηρίζουν ότι οι πρόγονοί τους ήθελαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, αλλά οι Τούρκοι δεν τους άφηναν. Κάθε χρόνο τους έλεγαν ότι θα τους αφήσουν μόλις τελειώσει ο θερισμός. Οταν τελείωνε, εκείνοι ξεκινούσαν ανά ομάδες, αλλά λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα τούρκοι στρατιώτες τους σταματούσαν και κάτω από την απειλή των όπλων τους εξανάγκαζαν να επιστρέψουν. Αυτό επαναλήφθηκε τρία τέσσερα χρόνια, μέχρι που απελπίστηκαν και ξέγραψαν την επιστροφή.
Το 1923, μετά την αποχώρηση των Τούρκων, οι νέγροι που δεν συμπεριλήφθηκαν στις ανταλλαγές έγιναν επίσημα έλληνες πολίτες. Στο θρήσκευμα παρέμειναν μουσουλμάνοι, όπως φαίνεται και από τα ονόματα τους, που προέρχονται από τον ευρύτερο μεσανατολικό χώρο. Το 1923 έπαψαν να είναι σκλάβοι και απέκτησαν για πρώτη φορά κλήρο. Η ελληνική κυβέρνηση μοίρασε τα τσιφλίκια των Τούρκων κυρίως σε έλληνες πρόσφυγες, χωρίς να εξαιρέσει τους ντόπιους νέγρους. Εκτοτε, όμως, κανείς δεν τους λαμβάνει υπόψη και ζουν απομονωμένοι. Αντιμετωπίζουν την περιφρόνηση όλων, συμπεριλαμβανομένων των υπόλοιπων μουσουλμάνων.
Ο πρώτος επιστήμονας που ασχολήθηκε μαζί τους ήταν ο ανθρωπολόγος πρίγκιπας Πέτρος της Δανίας και της Ελλάδας, το 1953. Ηταν ένας από τους ελάχιστους επιστήμονες που έβγαλαν οι βασιλικές οικογένειες της Ευρώπης. Εκείνη την εποχή πραγματοποιούσε μια ανθρωπολογική μελέτη στη Βόρειο Ελλάδα, και ειδικά στη Θράκη. Εκεί ανακάλυψε έκπληκτος τους νέγρους και ενδιαφέρθηκε αμέσως γι’ αυτούς. Μάλιστα τους κινηματογράφισε και η ταινία αυτή πιθανόν να υπάρχει μέχρι σήμερα, ξεχασμένη ίσως σε κάποιο αρχείο στη Δανία (ο Πέτρος ενδιαφερόταν και για την έδρα της Ανθρωπολογίας στην Ιατρική Σχολή της Αθήνας, αλλά η Φρειδερίκη και ο Παύλος, που έβλεπαν ως απειλή την εγκατάσταση ενός μορφωμένου συγγενή τους στην Ελλάδα, δεν τον άφησαν). Εκτοτε, μονάχα ένας επιστήμονας έχει ασχοληθεί με τους νέγρους της Θράκης.
Τα επαγγέλματα που ασκούν σήμερα είναι κυρίως αγροτικά, οικοδομικά ή διάφορα εποχιακά. Κανένας τους δεν έχει σπουδάσει και μέχρι σήμερα, σχεδόν όλοι, μόλις τελειώνουν το δημοτικό εγκαταλείπουν το σχολείο.
Μεικτοί γάμοι έγιναν για πρώτη φορά το 1945, σε περιορισμένη όμως έκταση, και αφορούσαν κυρίως κάποιους νέγρους που παντρεύτηκαν γυναίκες από τους Κιρτζαλήδες. Οι Κιρτζαλήδες είναι ντόπιοι από τη Ροδόπη, που παλιά τους κυνηγούσαν και οι Βούλγαροι και οι Τούρκοι. Εξαιτίας των διώξεων, πολυάριθμες ομάδες Κιρτζαλήδων κατέβηκαν προς τα παράλια της Θράκης. Κυνηγημένοι όπως ήταν και χωρίς γη, κάποιοι απ’ αυτούς «έδωσαν» τις κόρες τους κι έτσι έγιναν ορισμένες επιγαμίες με νέγρους.
Τα έθιμα των νέγρων της Θράκης είναι όμοια με τα έθιμα των άλλων λαών της περιοχής, αφού οι ίδιοι δεν έχουν διατηρήσει τα δικά τους – ούτε καν την παραδοσιακή τους μουσική, την οποία σήμερα έχουν αντικαταστήσει με «νεολαϊκά» τσιφτετέλια.

Πηγές:

Βασιλική Σιούτη – Ελληνες νέγροι Η καλύβα του μπάρμπα-Μεχμέτ, Περιοδικό “ΕΨΙΛΟΝ” της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας, Κυριακή 02 Ιουνίου 1996.
Λάμπης Παπαδόπουλος, φωτογραφικό υλικό.
Στο Άβατο των μαύρων Ελλήνων της Θράκης, Ελευθεροτυπία, 14/02/2014
Ενα ντοκιμαντέρ στην κρατική τηλεόραση της δεκαετίας του 1990 (του οποίου δεν θυμόμαστε τους συντελεστές).
The African Greeks of Avato (Full Documentary), GreekReporter, 13/07/2016

Δείτε επίσης:

# «Ανθρωποι πεθαίνουν. Πρέπει να δράσουμε»

«Ανθρωποι πεθαίνουν. Πρέπει να δράσουμε»

# ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ 1929-30
Ελληνες κι Αμερικάνοι ή κλέφτες κι αστυνόμοι
http://www.iospress.gr/ios1999/ios19991128a.htm

Ενα αδιάσειστο ντοκουμέντο επιβεβαιώνει αυτό που δεν ήθελαν να πιστέψουν οι κατ’ επάγγελμα αλβανοφάγοι της ελληνικής δημόσιας ζωής: ότι οι συμπατριώτες μας κατείχαν τα σκήπτρα της εγκληματικότητας μεταξύ όλων των Ευρωπαίων μεταναστών στις ΗΠΑ του μεσοπολέμου. Το ίδιο ντοκουμέντο μάς διδάσκει πολλά για τον τρόπο στιγματισμού πληθυσμιακών ομάδων μέσω ‘στατιστικών ευρημάτων’.

# Οι Έλληνες σπέρνουν τον τρόμο στη Νέα Υόρκη
http://www.iospress.gr/mikro1998/mikro19980321.htm

# Συγκριτικός πίνακας με την εγκληματικότητα των ξένων μεταναστών στη Νέα Υόρκη του 1929.
http://www.iospress.gr/mikro1998/mikro19980411.htm

Από τον πίνακα αυτόν συνάγεται ότι οι Έλληνες υπερτερούσαν συγκριτικά έναντι όλων των Ευρωπαίων μεταναστών στο βαθμό εγκληματικότητας

# Εγκληματικότητα των Ελλήνων μεταναστών στη μεσοπολεμική Νέα Υόρκη
http://www.iospress.gr/mikro1998/mikro19980328.htm

# Η λαθρομετανάστευσις εις τον λιμένα Πειραιώς
https://sarantakos.wordpress.com/2009/06/18/lathromet/

«Το ρεύμα της μεταναστεύσεως όχι μόνον εις την Ελλάδα, αλλά και εις ολόκληρον την Ευρώπην είναι ακατάσχετον προς την Αμερικήν. Ούτε ο μεταναστευτικός νόμος, ούτε αι αυστηραί ποιναί αι οποίαι επιβάλλονται εις τους λαθρομετανάστας είναι αρκεταί δια να ανακόψουν το ρεύμα τούτο».

# Έρευνα: Οι Έλληνες ως μετανάστες…
http://gmt07.blogspot.gr/2012/07/blog-post.html

# Βρωμοέλληνες | Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα
http://www.rwf.gr/288/